İSLAM TARİHİ

ISLAMDAN ÖNCE ARAP YARIMADASI
Arap Yarımadasının güneyine Yemen,Ortasına Necit,Kuzeyinede Hicaz denir.
Hicaz Mekke,Medine ve Taiften oluşur.
Yarımadada Islama kadar Main,Saba,Himyeri,Nebatlılar,Gassani,Tedmür,Kinde ve Hire devletleri kurulmuş.
Kabileler arasındaki sürtüşmelerden dolayı asla siyasi birlik sağlanamamıştır.
Islamdan önceki yaşantıya Cahiliye döneme denmiş,çölde göçebe yaşayanlara Bedevi ve şehirlerde yaşayanlara Medeni denilmiştir.
En yaygın din putperestlik olup Mekke hem bir ticaret merkezi ,hem de dini merkezdir.
Bu dinin dışında Hrıstiyan Yahudi ve Hanif dinide vardır.
Araplar haram aylarında Mekke'ye gelir burada düzenlenen panayırlara katılırlardı.
Islam geldiği sırada Arap yarımadasının dışında Göktürk,Bizans ve Sassani devleti vardır.Mekke-Şam ticaret yolu Arap Yarımadası için çok önemliydi.

HZ.MUHAMMMET (S.A.S) VE ISLAMIYET
Peygamberimiz 571 yılında Mekke de doğdu.Babası Abdullah annesi Amine olup kendisi Haşimi soyundandır.
Kendisini önce dedesi sonra Amcası Ebu Talip yetiştirdi.
Ticaretle uğraşmış 28 yaşında Hz.Hatice ile evlenmiştir.
Bir Hanif olan Peygamberimiz çok güvenilir olduğundan El Emin diye adlandırılmıştır.
40 yaşında Hira dağında ilk ayet gelmiş ve böylece peygamberlik görevi başlamıştır.
Önce Hz. Hatice sonra Hz.Ebu Bekir,Hz.Ali,Hz.Zeyd ona inanmışlardır.
43 yaşında ise Resul olmuş ve bu dini Mekkelilere duyurmuş ama Mekkelilerin tepkisiyle karşılaşmıştır.
Bunun sebepleri:
1)    Islamiyetin insanları eşit sayması oysa onlarda kölelik vardı
2)    Islamiyetin bütün ahlaksızlıkları reddetmesi oysa onların yaşantısı ahlaksızlık üzerine kurulmuştu.
3)    Kadına ve erkeğe eşit değer vermesi oysa onlarda kız çocukları diri diri toprağa gömülüyordu
4)    Zenginlerin ticari çıkarlarını kaybetme tehlikesi
5)    Araplar arasındaki kabile üstünlüğü anlayışı
6)    Geleneklere ve geçmişe Arapların bağlı olması
7)    Öldükten sonra hesap verme endişesi.
8)    Put pereseliğin büyük bir gelir kaynağı olması.
Mekkeler Islam'ın yayılmaması için Müslümanlara baskı yapmaya başladılar.
Peygamberimiz bu durum karşısında bir kısım Müslüman'ı önce Taife göndermeyi düşündü ama onlardan gereken desteği alamayınca Habeşistan'a gönderdi.
Mekkelilerin baskıları artınca Peygamberimiz Akabe'de Medine lilerle iki görüşme yaptı ve onların biatını aldı.
Daha sonra Mekke'den Medine'ye göç etmeye karar verdi.
Çünkü Peygamberimiz:
Islam'ı Mekke'nin dışına çıkarmak istiyordu.
Müşriklerin baskılarından kurtulmak istiyordu.
Islam devletinin Mekke'de kurulma şansının olmaması
Bu sebeplerden dolayı 622 de Mekke'den Medine'ye göç olayı gerçekleşti.
Gidenlere Muhacir,Medinelileri Ensar denildi.
Ayrıca Medinede Yahudilerde yaşamaktaydı.
Bu topluluğun beraber yaşaması için Peygamberimiz bazı kurallar koydu.
Peygamberimiz burada Yahudilerle Medine Vatandaşlık Sözleşmesini yaptı.
Bu olayın sonuçlarına bakıldığında.
Islam Şehir Devleti kuruldu.
Islam daha hızlı yayılma imkanı buldu.
Bu olay Hicri takvimin başlangıcına esas sayıldı.
Çile ve işkence dönemi kapandı.
Islamın en büyük inkılabı sayıldı.
Hiçri takvime başlangıc oldu.
Ilk nüfus sayımı yapıldı.
Islam Devlet tarihi başladı.
Mekke-Şam ticaret yolu Müslümanların tehdidi altına girdi,savaşlara neden oldu.
Islamın ilk anayasası doğdu(Medine Sözleşmesi)

BEDIR SAVAŞI 624
Bu savaşın sebeplerine bakıldığında
1)    Müslümanların Mekke'de bir güç haline gelemsi ve Şam ticaret yolunu tehdit etmeleri Mekkelileri kızdırdı.
2)    Mekkeliler göç edip giden Müslümanların Mekke'de kalan mallarına el koydular.
3)    Müslümanlar ise Buna karşılık Mekkelilerin kervanına saldırınca savaş kaçınılmaz oldu.
Bedir kuyuları yakının da yapılan savaşı Müslümanlar kazandı ve sonuçta:
Müslümanlar ilk askeri başarılarını kazandı.
Mekke-Şam ticaret yolu kısmide olsa Müslümanların eline geçti.
Müslümanların önemli bir güç olduğu anlaşıldı.
Ganimetlerin paylaşılması gündeme geldiğinden Islam ganimet hukuku doğdu.
Mekkeli esirlerden okuma yazma bilenler on esire bunu öğretmeleri karşılık serbest bırakıldı.
Islam esir hukuku doğdu.
Islam'ın okumaya verdiği önem bir daha ortaya çıktı.
Islam savaş hukuku doğdu.
Medine sözleşmesine uymayan Beni Kaynuka kabilesi Mekke'den atıldı.
Uhut savaşına sebep oldu.
UHUT SAVAŞI 625
Medineliler:
1)    Bedirin intikamını almak.
2)    Şam ticaret yolunu kurtarmak.
3)    Zengin bir ticaret kervanının Müslümanların eline geçmesinden dolayı onu kurtarmak için
Uhut Dağı eteklerinde savaş yapıldı ve Müslümanlar Peygamberimizin savunma yapma isteğine uymadılar ve yenildiler.
Sonuçta:
Müslümanlar ilk yenilgilerini aldılar.
Mekkeliler kesin sonuç alamadılar.
Şam ticaret yolu Müslümanların kontrolünden çıktı.
Beni Nadir kabilesi Medine den atıldı.
Peygamberimizin Müslümanlar üzerinde otoritesi arttı.
Müşrikler Müslümanları tek başlarına yenemeyeceklerini anladılar.
HENDEK SAVAŞI 627
Mekke'li müşrikler Uhut savaşında kesin sonuç alamayınca,Yahudiler inde kışkırtmaları sonucu harekete geçtiler.
Müşrikler Müslümanların daha fazla güçlenmesini istemiyorlardı.
Müslümanlar Medine'nin etrafına hendekler kazarak savunma yaptılar.
Müşrikler sonuç alamayacaklarını   görünce geri çekildiler.
Sonuçta:
Bu müşriklerin son seferi oldu.
Müslümanların taarruz müşrikler savunmaya geçti.
Islam hızla yayılmaya başladı.
Ilk Islam hastanesi bu savaşta kuruldu.
Beni kuruyze kabileside Medine den atıldı Medine de Yahudi kalmadı.
Islam ın Arap yarımadasında itibarı artı.

HUDEYBIYE BARIŞI 628
628 yılında Müslümanlar Hac yapmak için silahsız bir biçimde Mekke'ye yöneldiler.
Mekkeliler önlerini kestiler.
Haram aylarında olunduğundan savaş olmadı ve anlaşma yapıldı.
Buna göre:
1)    O yıl hac yapılmayacak ertesi yıl üç günlüğüne hac yapılacak.
2)    Reşit olmayan Mekkeli birisi Müslüman olursa Medine'ye alınmayacak.
3)    Medine'den birisi geri dönerse Mekke'ye alınacak.
4)    Kabileler arasındaki sürtüşmelere iki tarafta karışmayacak.
5)    Barış on yıl sürecek.
Böylece:
Mekkeliler Müslümanları hukuken tanımış oldular.
Islam'ın ilk siyasi zaferi sayılır.
Barış döneminden yararlanan Müslümanlar Islam'ı hızla yaydılar.
Kuzeydeki Yahudiler üzerine (Hayber) gitme fırsatı doğdu.
Mekkeliler hiç olmazsa barışla Şam ticaret yolunu açık tutmayı hedeflediler.
Medine ye Mekke li Müslümanların alınmamasını Islam ın yayılmasını engellemek için yaptılar.

HAYBERIN FETHI 629
Medine'den çıkarılan Yahudiler Hayberde toplanmıştı.
Şam ticaret yolunu tehdit etmekte idiler.
629 burası alınarak Şam ticaret denetimi her şeyiyle Müslümanların eline geçti.

MUTE SAVAŞI 629
Peygambermizin katılmadığı tek seferdir.
Gazve değil Seriyyedir.
Gassanilerin Islam elçisini öldürmesi üzerine çıkıldı.
Ayrıca Bizans Müslümanların büyümesinden endişe duymakta olup bir sefer hazırlığı içerisindeydi.
Bizans'la yapılan bu ilk savaşı Müslümanlar kaybetti.
Halit bin Velit orduyu toparlayıp geri döndü.
MEKKENIN FETHI 630
Peygamberimiz Müslümanlarca kutsal olan Kabe'yi alıp putlardan temizlemek istiyordu.
Mekkelilerin Hudeybiye barışını bozmaları üzerine Mekke üzerine yüründü ve alındı.
Böylece:
1)    Mekke müşrik devleti ortadan kalktı.
2)    Kabe putlardan temizlendi ve Müslümanların oldu.
3)    Müslümanlar Arap yarımadasının en büyük gücü oldu.
4)    Islam'ın yayılması daha da hızlandı.
5)    Ilan edilen genel aftan dolayı Mekkelilerin çoğu Müslüman oldu.

HUNEYIN VE TAIF SEFERI 630
Mekke'den kaçan müşrikler Huneyin vadisinde toplanıp Mekke'yi geri almak için toplanınca üzerlerine yüründü ve dağıtıldı.
Böylece Mekke'nin fethi pekiştirildi.
Kaçanlar Taif'e gititler.
Taif'de kuşatıldı ise de alınamadı.
Bir yıl sonra Taif liler kendiliğinden Müslüman oldular.

TEBÜK SEFERI 631
Bizans imparatoru Hereklüs'ün Islam üzerine geleceği duyulunca sefere çıkıldı.
Tebük'e kadar gidildi ama kimseyle karşılaşılmadı.
Kuzey Arabistan'ın fetihler yapıldı.
Bu Peygamberimizin son seferi oldu.

VEDA HACCI 632
Peygamberimiz 632 de ilk ve son haccını yaptı.
Burada veda hutbesini okudu.
8 Haziran 632 vefat etti.
Medine'ye defnedildi.
Böylece dört halife dönemi başladı.
DÖRT HALIFE DÖNEMI 632-661
Peygamberimizin vefatından sonra Müslümanlar din ve devlet işlerini yürütmek için bir lider seçtiler.
Bunlara halife denildi.
Seçimle işbaşına geldikleri için ve danışarak işler yürütüldüğü bu döneme cumhuriyet dönemi denildi.
Hz.EBUBEKIR 632-634
Hz.Ebubekir ilk önce iç karışıklıkları önlemek için,zekat vermeyen ve dinden dönen kabileler ve yalancı peygamberler (Kinde Savaşları)üzerine yürüdü.
Böylece devletin otoritesini tekrar kurdu.
Bahreyn,Yemen,Hadramut ve Umman'ı aldı.
Böylece Arap yarımadasının tamamına hakim olundu.
Yarımadada siyasi birliği sağladı,
634 de Yermük savaşını yaptı ve Suriye'nin fethine zemin hazırladı..
Sasanileri Irak bölgesinde mağlup etti ve Hire bölgesini alarak Irak'ın fethini başlattı.
Kur'an'ı Kerimi kitap haline getirdi
Halife devlet memurları ve ordu komutanlarına maaş bağlattı.
Arap Yarımadasını illere böldü ve valiler atadı.
HZ.ÖMER 634-644
Hz. Ebubekir iç meseleler hallettiğinden Hz.Ömer döneminde devlet var gücüyle fetihlere yöneldi.
635 de Bizans'la yapılan savaş Ecnadin kazanıldı ve Şam Halep,Hımıs,Hama,Lüzkiye alınarak Suriye'nin fethi tamamlandı.
Peşine Antakya alındı.
Ürdün'ün fethinden sonra Filistin alındı.
Hz. Ömer Kudüs'ün anahtarını bizzat kendisi gidip aldı.637
634 de Sasanilerle Köprü savaşı yapıldı ve kaybedildi.
636 de Kadisiye 637 de Celula savaşıyla Irak'ın büyük bir bölümü alındı.
642 yılında yapılan Nihavent savaşıyla Göktürklerin zayıflattığı Sasani devletine son verildi.
Böylece:
1) Iranın fethi tamamlandı sasani devleti ortadan kalktı
2) Islam dini Horasana kadar ulaştı.
3) Müslümanlarla Türkler sınır oldu.
640 da başlayan Mısırın fethi 642 de tamamlandı.
Peşine Trablusgarb ve Bingazi alındı.
Böylece:
1) Islam ikinci bir kıtaya gecti.
2) Mısır Kuzey Afrika'nın fethinde üs olarak kullanıldı.
643-644 de Azerbaycan ın fethi başladı

Böylece Islam Kafkasya ya yöneldi.
Hz. Ömer döneminde devlet teşkilatında da büyük değişiklikler yapıldı.
Ilk defa askeri ve mali işlere bakmak için divanlar kuruldu.
Adli teşkilat kuruldu.Illere kadılar atadı.
Ülke büyük illere(eyaletlere) bölünerek buralara geniş yetkili valiler atandı.
Ordugahlar kurularak savunma ve fetihler kolaylaştırıldı.(Suriye Şam da Remle Mısır Kahire Füstat Irak Basra Küfe Iran Merv )
Ikta sistemi uygulanmaya başlandı.devlet memurlarının maaş meselesini böyle halletti.
Devlet hazinesi (Beytülmal) oluşturuldu.
Vergi sistemi yeniden düzenlendi.
Hicri takvim oluşturuldu.
Sasani ve Bizans paralarından yararlanılarak il Islam parası oluşturuldu.
Hz. Ömer Islam devletinde en büyük fetih ve değişimleri yapan halifedir.
HZ.OSMAN 644-656
Hz.Ömer nin şehit edilmesinden sonra Hz.Osman halifeliğue seçildi.
Iran tarafında fetihler devam ederek Horasan alındı
Islam orduları Mavereünnehr'e girerek Akhunları yendiler.
Böylece Türklerle olan savaşlar başladı.
Kuzey Afrika'da Tunus'a kadar olan yerler alındı.
Anadoluda Bizansla başarılı savaşlar yapılarak Kayseriye kadar gelindi.
Kafkasya da ise Islam ordularını Hazar Türkleri durdurdu.
Şam valisi Muaviye Suriye sahillerinde ilk Islam donanmasını oluşturdu.
Bizansla yapılan Zat'üs Sevari deniz savaşında zafer kazanıldı ve Kıbrıs vergiye bağlandı
655.Kur-an'ı Kerim 7 nüsha çağlatılarak ordugahlara gönderildi.
Ilk iç karışıklıklar bu dönemde başladı.
Hz.Osman'ın katibi Mervanın devlet memurluklarında kendi soyunun kayırması sonucu Mısırdan gelen bir grup insan Hz.Osman'ı şehit ettiler.

HZ ALI 656-661
Bu dönem iç karışıklıklarla geçmiştir.
Hz.Osman â€˜ın katillerini bulunması için Hz. Ayşe Hz.Ali'ye baskı yapmaya başladı.
Hz. Ali yanlış bir suçlamada bulunmamak için işi yavaştan alıyordu.
Bu da halkta huzursuzluklara neden oluyordu.
Başta Hz.Ayşe,Hz.Zübeyr ve Talha olmak üzere 656 yılında Hz.Ali'ye karşı ayaklandılar.
Yapılan Camel savaşını Hz.Ali kazandı ve kısmen de olsa otoritesini sağladı.
Hz.Ayşe yakalanarak Mekke'ye gönderildi.
Bunun üzerine Şam valisi Muaviye isyan etti.
Yapılan Sıffın Savaşında her iki tarafta sonuç alamadı.Müslümanlar Hz. Ali taraftarları Muaviye taratarları her ikisini desteklemeyen Hariciler.
658 Hakem olayına başvurdular.
Bu olaydan Muaviyenin hakemi yanlış yapıca Müslümanlar resmen siyasi olarak bölündü.
Daha sonra Muaviye Şam da halifeliğini ilan etti.
Suriye,Filistin ve Mısır'ı kendine bağladı.
Hz.Ali ise başkenti Medine'den Basraya taşıdı.
Iran.Irak ve Basra ve Hicaz'a hakim oldu.
Bu olaydan sonra Müslümanlar siyasi olarak bölünmüştür.
1)    Hz.Ali taraftarları
2)    Muaviye taraftarları
3)    Hariciler
Hariciler bu bölünmenin suçunu Hz.Ali,Muaviye ve Amr bin As'a yıkıp öldürülmelerine karar verdiler.
661 de yapılan suikastlarda Hz.Ali şehit edildi,diğerleri kurtuldu.
Bu olay siyasi bölünmeyi mezhep bölünmesine taşıdı.
Hz.Ali'nin yerine Hz. Hasan seçildi.
Muaviye onun halifeliğini tanımadı.
Hz.Hasan a kendinden sonra kendisinin halife olması şartıyla hakkından feragat etmesini istedi ve oda kabul etti.
Böylece dört halife dönemi sona erdi.

EMEVILER 661-750
MUAVIYE 661-680
Muaviye önce iç huzuru sağlamaya yöneldi.
Sonra fetihlere hız verdi.
Rodosa ve Girite sefer düzenledi.
669 da Istanbul u iki defa kuşattı.
Semerkant ve Buharayı (soğd) fetetti.
Muaviye Kuzey Afrikada da fetihlere devam etti.
Posta ve muhafız alayı kurdu.
Daha sonra oğlu Yezide kendisi hayatta iken biat ettirdi.
Böylece halifelik babadan oğula geçmeye başladı.

YEZIT 680-684
Yezidin halife olmasıyla Küfe halkı Hz.Hüseyin i davet edip halife ilan ettiler.
Yezit Hz.Hüseyin üzerine asker gönderdi.
10 Ekim 680 Kerbela savaşında Hz.Hüseyin şehit düştü.
Bu da bölünmeyi kesileştirdi.
Bu dönemde Kuzey Afrikada fetihler devam ederek Atlas Okyanusuna kadar gelindi.
Yezit bu sefer dönüşü Berberi ve Bizanslılar tarafından öldürüldü.

ll.MUAVIYE 684
Iki ay başta kaldıktan sonra kendi isteğiyle hilafeti bıraktı.
Veliahtı olmadığından Emevi ailesi içinden Mervan başa geldi.
MERVAN BIN HAKEM 685
Ölümünden sonra oğlu başa geldi.

ABDÜLMELIK 685-705
Kerbela olayından dolayı çıkan karışıklıkları önledi.
Dağılma tehlikesi geçiren devleti yeniden toparladı.
Bizans la Çukurovada ağır bir darbe indirilerek onun Kuzey Afrikadaki nüfüzünü sildi.
Böylece Afrikanın fethi tamamlandı.
Berberiler Müslüman oldu.
Kuteybe bin Müslim ise Mavereünnerde fetiler yapıp Hindistana yöneldi.
Ilk islam parasını bastıdı.
Ekonomiyi Bizans ve Sasani etkisinden kurtardı.
Arapçayı resmi dil olarak ilan etti.

VELID 705715
Islam da ikinci büyük fetih hareketleri bu dönemde yapılmıştır.

705 de Kuteybe Bin Müslim Mavereünnehri ayrıca Hazar Türk lerinden de Kafkasya nın bir bölümünü aldı.
Muhammed bin Kasım Hindistan da Sind ve Güney Pencab ın fetini gerçekleştirdi.
711 de Tarık Bin Ziyat Cebelitarık boğazını geçerek Kadiks Savaşıyla ispanyanın fethini başlattı.
Böylece Islam üçünçü bir kıtaya geçmiş oldu.
Fakat 732 de El-Gafiki komutasındaki Araplar Puvatyada yenilince birdaha ileri gitme teşebbüsünde bulunmadılar.
Bu savaşla Pirene dağları sınır kesildi ve Batı Avrupa nın fethi tamalandı.

SÜLEYMAN 715-717
Istanbul u kuşattı ama alamadı.

ÖMERBIN ABDÜLAZIZ 717-720
Bu halife genelde mali alanda değişiklikler yaptı.
Lüzumsuz harcamaları kıstı.
Herkesin gelirine göre vergi aldı.
Hadisleri topladı.

ll.YEZID 720-724
Bu halife döneminde Hazar Türkleri Kafkasya dan inerek Azerbaycan ı aldıkları görülür.
Abbas oğulları ise bu halife zamanında Emevileri yıkma faaliyetlerini yoğunlaştırdılar.

HIŞAM 724-743
Bu halife zamanında Puvatya savaşı yapıldı.
Bu dönemde iç karışıklıklar artı.

ll.VELIT 743-744
lll.YEZID 744 Bu üç halife döneminde karışıklıklar yaşandı.
IBRAHIM 744 Merkezi otorite zayıfladı.

ll.MERVAN 744-750
Devletin merkezi otoritesi iyice zayıfladı.
Abbasiler Horasan valisi Ebu Müslim le anlaştı.
Bu kişi Şam a gelerek Mervanı öldürdü.
Emevi ailesinden Abrurrahman adlı bir kişi kaçıp Endülüse geldi.
Burada Endülüs Emevi devletini kurdu.
Böylece bir Türk vali sayesinde halifelik Abbasi soyuna geçti.
Emeviler döneminde Türk Arap çatışması en şiddetli zamanını yaşamıştır.
Bunda Emevilerin yaptığı ırkçılığın büyük payı vardı.
Emeviler bir Arap devletidir.
Emeviler döneminde Islam mimarisi Bizans mimarisi ile yarışacak düzeye gelmiştir.
Bu devletin yıkılma sebeplerine bakıldığında.
Arap milliyetçiliği yapmaları.
Ümmiye oğulları dışındakileri yönetime katmamaları.
Hz Peyganberin soyundan gelenlere zulmetmeleri.
Halka baskı yapmaları.
Şiilerin ve Haricilerin bölücü faaliyetleri.
Fetihlerin durması
Adaletsiz vergi alınması
Emevi ailesindeki geçimsizlikler.
Abbasilerin yıkıcı faaliyetleri.
Horasan valisi Ebu Müslimin isyanı ve Şam a yürümesi.
Merkezi otoritenin zayıflaması.
Müslüman'dan da cizye vergisinin alınmak itenmesi.

ABABSILER 750-1258 (1517)
Hrasan valisi Ebu Müslim Emevi leri ortadan kaldırınca Peygamberimizin amcasının soyundan gelen Ebul Abbas Saffan halife oldu.
1258 yılına kadar Bağdat ta 37 halife sırasıyla başa geldi.
Mustasım zamanında Moğollar bağdatı yakıp yıktı Abbasi soyunu kılıçtan geçirdi.
Mustansır adlı biri kaçarak mısıra geldi.
Memlük sultanı Baybars 1261 de bu kişiyi halife ilan etti.
Yavuz Mısır ı ve halifeliği alana kadar 22 halifede burada başa geldi.

ABBAS
Bu halife döneminde iç karışıklıklar önlendi.
Çinlilerin batıya ilerlemesi önleme ve Islam ı orta Asya ya götürmek için Türklerle birleşip Talas savaşını yaptılar ve Çinlileri yendiler.

EBU CAFER MANSUR
Bu halife döneminde başkent Şam dan yeni kurulan Bağdat a taşındı.
Böylece eski devletin izleri silinmeye çalışıldı.
Merkezin Bağdat a alınması her alanda ilerlemelere neden oldu.
Mansur öneminde Yunan ve Helenistlik döneme ait eserler Arapça'ya tercüme edilmeye başladı.
Mansur döneminde iran dan yararlanarak vezirlik makamı oluşturuldu.
Bu makama Iranlı bir aile olan Bermekiler getirildi.

HARUN REŞIT

782 de daha şehzade iken Istanbulu kuşattı.
Anadoluya akınlar düzenledi Bizans ı ağır vergilere bağladı..
Anadolunun içlerine kadar girdi Güneydoğu Anadolu da Avasım şehirlerini kurarak Bizans tan korunmayı hedefledi ve bu şehirlere Türkleri yerleştirdi.
Fransa (frank) krallığı ile iyi ilişkiler kurdu ve onlara hediyeler gönderdi.
Harun Reşit böylece bunlar sayesinde Endülüs Emevilerini kontrol altında tutacak ayrıca Bizans ı bu taratanda sıkıştıra bilecekti.
Harun Reşit Abbasilere en parlak dönemini yaşatmıştır.

MEMUN
Bu halife zamanında bilimsel gelişmeler zirveye ulaşmıştır.
Beytül Hikme denilen yerlerde ve Memun un sarayında büyük ilmi tartışmalar yapılmıştır.
Düşünceleri söyleme hürriyeti olup bu döneme Islam ın Rönesans'ı denir.

MUTASIM
Bu halife döneminde Bağdat şehri yakınlarında Samarra şehri kuruldu ve buraya 600 bin Türk yerleştirildi.
Bu şehirdeki ordunun da görevi Islam ı korumaktı.

9 yy sonlarına doğru Harun Reşit zamanında başlayan merkezi otoritenin bozulması daha da artacaktı.
Ülkenin çeşitli yerlerine valiler kendi başlarına buyruk almaya başlayacaklardır.
Bu valiler daha sonra bağımsız hareket edecekler ve Teva-if-ül Mülk denen devletler doğacaktır.
Idrisoğulları,Ağlebiler,Tulunoğulları;Ihşitler,Eyyübiler,Fatimiler,Şii Büveyihoğulları;Samanoğulları,Tahiroğulları,Saffariler gibi devletler doğmuştur.
847 de halife El-Vasık ın sadece dini otoritesi elinde kalmış siyasi otorite bu devletlerin eline geçmiştir.
Büyük Selçuklu sultanları halifeyi Şiilere karşı korudular.
Onların dini nüfuzlarından yararlandılar.
Halifeler ise Selçuklu nun siyasi güçünden yararlandılar.
1258 de Moğollar bu devlete son verecektir.
Bu devlet
Abbasiler Emeviler gibi ırkçı bir politika izlememiş hoşgörüye dayanan bir politika izlemişlerdi.
Abbasiler Emeviler gibi geniş çaplı fetih yapmamışlardır.
Bu dönemde ilmi çalışmalar en ün üst düzeye çıkmıştır.
Yine bu dönemde Bağdat her konuda Dünya nın merkezi olmuştur.
Işte bu sebeplerde Islam bu dönemde Emeviler döneminde daha çok yayılmıştır.
Abbasiler Türklere iyi ilişkiler kurmuş ve onlardan başta ordu olmak üzere her alanda yararlanmışlardı.
Abbasi devleti Emevi devleti gibi bir Arap devleti olmayıp bir Islam devletidir.Çünkü Müslüman olan herkes bu devlette görev almıştır.

ENDÜLÜS EMEVI DEVLETI 756 1031
Emevilerin yıkılışından sonra bu soydan biri olan Abrurrahman ispanyaya kaçarak burada bu devleti kurdu.
lll. Abdurrahman döneminde en parlak dönemlerini yaşadılar.
X yy de Abbasilerin zayıflamasından istifade ile halife unvanını kullanmaya başladılar.
Bu arada Mısırda da Fatimi halifesi ilan edildi ki bu yüzyılda Islam Dünyasında üç tane halife görüldü.
Bu devletin siyası olarak bir varlığı yoktur.Bu devlet
1)    Akdenizde ticaret filosu kurmuş.
2)    Başkenti olan Kurtubada medreseler açmış.
3)    Sulama kanalları yapmış.
4)    Avrupa'dan öğrenciler gelmiş burada eğitim görmüş.
5)    Böylece Islam medeniyeti Avrupa ya gitmiş ve Rönesans a neden olmuş.
6)    Elhamra sarayını yaptırmıştır.
ll.Hakem den sonra devletin merkezi otoritesi bozulmuş ve Teva-if-ül Mülk lere ayrılmıştır.
Bunların içinde merkezi Gırnata olan Beni Ahmer Devletidir.
Bu devlet ispanyada birlik sağlanınca 1492 de Hrıstiyanların saldırısına uğramış ve ortadan kaldırılmıştır.
Bu saldırı sırasında Yahudiler ve Müslümanlar ve bunlara ait eserle ortadan kaldırılmıştır.
Osmanlı bu duruma Cem sultan olayından dolayı müdahale edemedi ama yinede bir kısım Yahudi yi kurtarıp ülkesine getirdi.

ISLAM KÜLTÜR VE MEDENIYETI
Islam medeniyeti Arap yarımadası dışına çıkınca çeşitli medeniyetlerle karşılaştı.
Bunlardan Kur'an ı Kerime uygun düşenleri aldı ve böylece Islam medeniyetinin temelinde ölçü olarak Kur'an oldu.
Islam medeniyeti Islam ı kabul eden ve etmeyen bütün milletlerin medeniyetinden yararlanarak çeşitli medeniyetlerin tesirinde kaldı.
Ebu Cafer Mansur dönemin de Yunan ve Helenistik döneme ait eserler Arapça ya çevrildi.
Harun Reşit zamanında Urfa-Harran (avasım)ın fethinden sonra burada bulunan Yunan ve Bizans eserleri Arapça ya tercüme edildi.
Memun zamanında Bizans tan alınan eserler önce Süryanice ye ondanda Arapça ya tercüme edildi.
Mutasın zamanında Hintli bir gezgin Hint-Sind adında bir astronomi kitabı Bağdat a getirdi.
Bu kitap Arapça ya tercüme edildi ve El Harizmi bu kitaptan yaralanarak kitaplar yazdı.
Aynı gezgin birde matematik kitabı getirdi buda Arapça ya tercüme edildi.
Ebu Cafer Mansur döneminde Irandan yaralanılarak vezirlik makamı oluşturuldu.
Hz Ömer zamanında da Sasanilerden ve Bizans tan yararlanılarak devlet teşkilatı oluşturuldu.
Çin medeniyetinde kağıt pusula barut matbaa alındı.
Yine Iran dan Kelile ve Dine Bid Pai adlı edebiyat eserleri Arapça ya çevrildi.
Türklerden ise ordu konusunda etkilenildi.
Görüldüğü gibi Islam medeniyeti çevre medeniyetlerinin hepsinden yaralanmıştır.

DEVLET YÖNETIMI
Islam devleti hicret ten sonra Medine de kuruldu.
Bu devletin başkanı Hz.peygamberimizdi.
Peygamberimiz devleti Medine Sözleşmesi ve Ayetler doğrultusunda yönetirdi.
Peygamberimiz zamanındaki bu devlet gayet basitti ve üç beş katiple işler yürütülüyordu.
Peygamberimiz vefatından sonra devlet vedin başkanı halife oldu.
Halifelerde devlet idare ederken ölçü kanun olarak Kur'an ı aldılar.
Hz Ebubekir
Halife ordu komutanlarına ve devlet memurlarına maaş bağladı.
Arap yarımadasını illere böldü ve valiler atadı.
Hz Ömer
Mali ve askeri divanlar (bakanlıklar) kurdu
Adli teşkilatı kurdu illere kadılar atadı.
Ikta sistemini başlattı
Beytül Mal dene devlet hazinesini kurdu.
Devleti birimlere böldü geniş yetkili valiler atadı
Devlet kayıtlarını (arşiv) tuttu.
Emeviler
Eyalet sistemine geçildi
Halifelik babadan oğla geçmeye başladı.
Şurta adlı asayiş teşkilatı kuruldu.
Hisbe adlı zabıta teşkilatı kuruldu.
Divan-ı Berit adlı posta teşkilatı kuruldu
Abbasiler
Vezirlik makamını kurdular
Iller küçültüldü
Divan-ı Inşa (yazı işleri) Divan-ı Mezalim (Adalet işleri) Divan-ı Arzülçeyş (askerlik işleri) Divan-ı Haraç (Mali işler) adı altında divanlar kuruldu.
Islam devletinin ilk başkenti Medine sonra Emeviler de Şam Abbasilerde Bağdat Endülüste ise Kurtuba idi.
Islam devlet yapısının oluşmasında büyük ölçüde Sasani ve Bizans etkili olmuştur.

ORDU
Peygamberimiz döneminde eli silah tutan herkes asker sayılardı.
Ordunun komutanı Peygamberimizdi.
Cihadın Müslümanlara farz olması onların savaşlara katılmalarını daha da kolaylaştırıyordu.
Ayrıca ganimetten pay verilmesi de katılımda etkili olmuştur.
Hz Ebubekir dönemine ordu komutanlarına ganimetin dışında maaş bağlandı.
Orduda asıl düzenlemeyi Hz. Ömer yaptı.
1)    Askeri işlere bakan bir divan kuruldu.
2)    Fetihlerin ve savunmanın kolaylaştırılması için sınırlarda ve önemli yerlerde ordugahlar kuruldu.(Irakta Basra Küfe,Iran da Merv,Mısır Kahirede Füstat,Suriye de Şam Dımaşk Filistin de Remle)
Şam valisi Muaviye ilk Islam donanmasını kurdu.
Donanma komutanlarına Emirül Ma denildi.
Donanmaya Emeviler gereken önemi verdiler ama Abbasiler vermediler.
Emeviler zamanında Muaviye bir muhafız alayı kurdu.
Abbasiler döneminde ise hassa ordusu Türklerden oluştu.
Yine Abbasiler zamanında Bizans sınırında oluşturulan Avsım ve Iraktaki Samarra şehrine Türkler yerleştirildi.
Abbasiler döneminde Türklerin orduda büyük bir ayrıcalığı vardı.

EKONOMIK HAYAT
Ekonominin temelinde tarım olup hayvancılıkta önemli bir yer tutardı.
Müslüman ülkelerin Ipek ve Baharat yolu üzerinde olması ticarete de gereken önemin verilmesini sağlamıştır.
Müslüman tüccarlar Kafkasya dan çin e kadar ticaret yaptılar.
Deniz ticareti de önemli yer tutardı.
Bu ticaret sayesinde hem Islam yayıldı hem de gidilen yerlerin medeniyetinden yararlınldı.
Abbasiler döneminde sanayide de gelişmeler oldu.
Dokuma,seramik,maden,şeker,cam,kağıt ürünleri iç piyasada tüketildikten sonra dışa ihraç edilirdi.
Devletin gelirleri arasında
1)    Öşür:Müslüman dan alına ürünün gelir vergisi
2)    Haraç:gayri müslimden alınan ürünün gelir vergisi
3)    Cizye:askerlik yapmayan gayri müslimden alınan vergi
4)    Sadaka ve Zekat:zenginden alınıp fakire verilen vergi
5)    Ganimet
6)    Hayvan vergisi
7)    Tuzla,orman,maden,otlak vergisi
8)    Gümrük gelirleri

SOSYAL YAŞAM
Islam dinide tüm insanlar eşit sayılırdı.
Yöneten kesim yönetilen kesime adil davranmak zorundaydı.
Bu Peygamber ve Dört halife döneminde uygulandı.
Emeviler bu geleneği bozdular halkı sınıflara ayardılar.
Müslüman Araplar,mevali (Müslüman olup Arap olmayan),zımmiler(ehli kitap sahipleri),köleler.
Köleler genelde Müslüman olmayanlardan olurdu.
Müslümanlığı tercih ederse azat olunurdu.

SANAT
Islam sanatının gelişmesinde üç önemli faktör rol oynadı.
Müslüman olan ülkenin eski kültürü
Bulunulan coğrafyanın eski kültürü
O bölgenin coğrafi,iklim şartları.
Işte bu faktörlerden dolayı Islam sanatı ve mimarisi çok farklılık gösterir.
Islam mimarisi Emeviler döneminde kendine has eserler vermeye başladı.
Yine bu dönemde Hrıstiyan mimarisi ile baş edecek düzeye gelmiştir.
Islam resim ve heykeli putperestliği andırdığı için haram kılmıştır.
Bunun dışındaki bütün sanatlarda büyük ilerlemeler sağlanmıştır.
Çinicilik oymacılık kakmacılık yazı sanatı vs
Şiir ve edebiyat cahiliye dönemini hatırlattığı için ilk zamanlar biraz uzak duruldu.
Emeviler döneminde tekrar bu alanda ilerlemeler kaydedildi.
Arapça Kur'an dili olmasından dolayı ilmi eserlerin çoğu bu dille yazıldı ve bu dil ilim dili haline de geldi.
Islam mimarisinin ilk örnekleri olarak ta şunları sayabiliriz.
Amr Bin As Camii,Keyravan camii Kübbetül Sahra Mescidül Aksa,Ummiye camii,ElHamra sarayı vb.

BILIM VE EĞITIM
Islam da ilimler iki alanda değerlendirilmiştir
Islami ilimler:Fıkıh Tefsir Hadis Kelam Kıraat Akaide
Akli ilimler:fen matematik tıp vs
Peygamberimiz döneminde camiler birer eğitim yuvası idi.
Peygamberimiz eğitime çok önem verirdi.
Emeviler döneminde çocuklar için okul açıldı.
Abbasiler ise Beytül Hikmelerde yüksek tahsil yaptırdılar.
Ayrıca Kurtuba medreselerinin önemi de unutulmamalıdır.
Bir çok önemli ilim adamı yetişmiştir.

-BENZER KONULAR-

İslam Tarihi

İSLAM TARİHİ